Środa Popielcowa 2025

Środa Popielcowa jest rozpoczęciem 40 dniowej wędrówki ku Jerozolimie. Jest czasem pokuty i postu, który ma nas przygotować do przeżywania tajemnicy Jezusa Chrystusa. Tajemnicy Jego męki, śmierci i zmartwychwstania. W 2025 Środa Popielcowa wypada 05. marca.

Zwykła, niezwykła środa

Choć jest to zwyczajny dzień, to jednak wyróżnia się bardzo wśród innych dni. Właśnie w tym dniu rozpoczyna się okres Wielkiego Postu, czyli 40 dni pokuty. W liturgii milknie radosne Alleluja, a rozpoczyna się rozważanie męki Jezusa, czas zadumy i refleksji. Obecność w tym dniu w kościele nie jest obowiązkowa, jednakże bardzo wielu wiernych przychodzi w tym dniu na liturgię, aby w sposób uroczysty rozpocząć Wielki Post.

W Środę popielcową liturgia Mszy św. jest połączona z obrzędem poświęcenia i posypania głów popiołem. Zwyczaj posypywania głów popiołem na znak żałoby i pokuty znany jest w wielu kulturach i tradycjach, m.in. w starożytnym Egipcie, u Arabów i w Grecji. Ten wyjątkowy znak w liturgii pojawił się w VIII w. Zaś pierwsze świadectwa o święceniu popiołu pochodzą z X w. W 1091r. papież Urban II wprowadził ten zwyczaj jako obowiązujący w całym Kościele. Popiół jest przygotowany z gałązek palm lub innych drzew poświęconych w roku poprzednim w czasie obchodów Niedzieli Palmowej. W trakcie posypywania głów popiołem lub jak to jest w niektórych krajach, wykonywanie znaku krzyża popiołem na czole, kapłan wypowiada słowa z Pisma Świętego. Ma do wyboru dwa zdania Prochem jesteś i w proch się obrócisz (Rdz 3,19) oraz Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię! (Mk 1,15). Przyjęcie popiołu na głowę jest znakiem skruchy i przemijania ludzkiego życia.

W pierwszych wiekach chrześcijaństwa przygotowanie do świąt Zmartwychwstania trwało tylko czterdzieści godzin. W późniejszym czasie przygotowania zabierały cały tydzień, aż wreszcie ok. V w. czas ten wydłużył się. Po raz pierwszy o poście trwającym czterdzieści dni wspomina św. Atanazy z Aleksandrii w liście pasterskim z okazji Wielkanocy z 334 r.

40 wyjątkowych dni

Czterdzieści dni postu to liczba symboliczna, czas dany człowiekowi na przemyślenie swego życia, czas przemiany. Liczba 40 dni nawiązuje czasu jaki pustyni przed rozpoczęciem swej publicznej misji. Jest to również nawiązanie do wielkich wydarzeń biblijnych: czterdzieści dni powszechnego potopu, po których Bóg zawarł przymierze z Noem; czterdzieści lat wędrówki Izraela przez pustynię ku ziemi obiecanej; czterdzieści dni przebywania Mojżesza na Górze Synaj, gdzie otrzymał on od Boga tablice z dziesięcioma przykazaniami.

Okres pokuty w Kościele katolickim jest specjalnym czasem ćwiczeń duchowych. W parafiach odbywają się rekolekcje wielkopostne oraz wyjątkowe nabożeństwa wielkopostne, w czasie których rozważa się mękę i śmierć Jezusa, czyli Droga Krzyżowa i Gorzkie Żale. To czas liturgii pokutnej i pielgrzymek o charakterze pokutnym. To czas dobrowolnych wyrzeczeń, jak post i jałmużna. To czas intensywniejszej modlitwy. A to wszystko ma służyć przygotowaniu wiernych do najważniejszego święta chrześcijan, jakim jest Wielkanoc.

Post ścisły – co to znaczy?

Jezus rozpoczął swoją publiczną działalność od pobytu na pustyni. Wierni naśladując swego Mistrza i Pana w okresie Wielkiego Postu podejmują duchowe wyrzeczenia. Jednak post nie ma na celu uciążliwego umartwienia, ale przygotowanie duszy i ciała na świętowanie Zmartwychwstania Jezusa.

Zgodnie z Kodeksem Prawa Kanonicznego (kan. 1251-1252), w Środę Popielcową obowiązuje wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych i post ścisły. Oznacza to, że można spożyć trzy posiłki w ciągu dnia, w tym tylko jeden do syta. Wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych obowiązuje wiernych powyżej 14. roku życia, a post ścisły wiernych od 18. do 60. roku życia. Post ścisły (ilościowy) obowiązuje w Środę Popielcową oraz w Wielki Piątek. Tradycyjnymi dniami pokuty i postu, choć dziś coraz częściej się o tym zapomina są wszystkie piątki w ciągu roku.

To co istotne nasze wyrzeczenie ma służyć duchowej odnowie. Na nic będzie trud postu, jeśli nie pójdzie za tym przemiana serca i naszego postępowania, jeśli nie stanę się lepszy dla bliźnich w słowach i czynach. Ks. Jan Twardowski pisał a to wszystko psu na budę bez miłości. Formy postu i podejmowanych wyrzeczeń mogą być różne. Jedni rezygnują z jedzenia słodyczy czy picia kawy nie tylko w samą środę popielcową, ale przez całe 40 dni postu. A zaoszczędzone w ten sposób pieniądze przekazują na jałmużnę. Jeszcze inni w Środę Popielcową i w piątki Wielkiego Postu poszczą o chlebie i wodzie. Ktoś rezygnuje z oglądania telewizji, przeglądania internetu czy grania w ulubione gry. Ktoś inny postanawia więcej czasu spędzać z bliskimi lub uważać na słowa, które wypowiada. Wielkopostna droga, która rozpoczyna się w Środę Popielcową jest dobrą okazją do odrzucenia maski obłudy i fałszu. Naprawdę warto, aby każdy wybrał sobie taką formę pokuty, która będzie dla niego możliwa do zrealizowania.

Słowa modlitwy, które usłyszymy w kościele Środę Popielcową niech będą dla każdego z nas zachętą do pracy nad sobą w ten wyjątkowy czas.

“Panie, nasz Boże, daj nam przez święty post zacząć okres pokuty, aby nasze wyrzeczenia umocniły nas do walki ze złym duchem. Amen”